Monilija problemi

Kod svih vrsta koštičavog voća monilija dolazi u dva sasvim različita oblika:

• kao sušenje mladica sa cvetovima – Monilia (Monilinia) laxa  
• kao trulež plodova – Monilia (Monilinia) fructigena

Monilia laxa napada pretežno koštičave voćke: trešnju, višnju, šljivu, breskvu. Najčešća je na višnji i breskvi. Monilia fructigena napada  jezgrovite voćke (jabuku i krušku), ali isto tako i navedene koštičave vrste. Kod koštićavog voća sušenje mladice sa cvetovima (Monilia laxa) je puno važnije.

Simptomi:

Sušenje mladica manifestuje se u cvetanju i odmah iza cvetanja. Mladica procveta, ali tada veći ili manji broj cvetova počinje naglo da dobija smeđu boju, suše se i propadaju. Mladica se osuši. Mnogi ljudi ne znajući za uzrok svode to na hladnoću ili mraz.

Međutim, ako se radi o mrazu, onda bi trebalo da se osuše svi cvetovi jedne voćke, a u ovom slučaju se suše samo cvetovi na pojedinim mladicama.

Broj tako osušenih mladica sa cvetovima može na stablu da bude veliki, pa čitava voćka ima žalostan izgled jer je zahvaćena u punom cvetanju. Roda naravno nema.

Biologija:
        Gljiva prezimljuje u zaraženim suvim granama na kojima u proleće nastaju ležišta konidija i u takozvanim mumijama. Osim grančica i mumija na stablu moguć je razvoj i iz ostavljenog i trulog voća ispod stabala u proleće. Nastaju apoteciji koji daju askuse, a oni oslobađaju askospore.

Askospore i konidije vrše primarnu zarazu. Konidije iz zaraženih grančica i mumija nastaju puno češće nego askospore. Te konidije inficiraju  mladicu u cvetanju  preko cvetnih organa. Izuzetno do infekcije može doći i ranije dok je cvet još zatvoren, a i kasnije kada se plodovi zametnu. Za to moraju da vladaju posebni uslovi i oni su retkost dok je infekcija kroz cvet najčešća.

U vreme cvetanja dolazi do zaraze kroz cvet, kroz tučak u plodnicu gdje se micelij razvija. Sa cveta, gljivica se širi na izdanke. Gljivica proizvodi toksine koji se prenose kroz provodni sistem tj. floemom.Toksini su uzrok sušenja grančica.

Kišno vrijeme pogoduje širenju infekcije i širenju zaraze. Primećeno je posljednjih godina da do zaraze ne dolazi samo zbog kiše već i zbog rose u vrijeme cvetanja.

Zaštita :
      Prvi deo zaštite se odnosi isključivo na preventivne mere suzbijanja, budući da bolest nije lako suzbiti, posebno ne u kišnim uslovima.    Dakle, potrebno je odstraniti sve suve i polusuve grančice s koštićavih voćaka. Čak i grane. Odstraniti i do 20 cm ispod suvog dela jer gljiva ide dosta duboko u drvo.

Koštićave voćke se mogu rezati u vegetaciji, tako da ne bi to trebalo ostavljati za proljećnu rezidbu, već za letnju. Obavezno se moraju skinuti i spaliti ili zakopati sve mumije ostale na drvetu. Takođe, ispod voćaka bi bilo dobro počistiti teren od mogućih ostataka voća.

Još jednom treba spomenuti uklanjanje mumificiranih plodova sa stabala kao i redovno održavanje krošnje rezidbom svake godine. Monilije će nažalost biti i uprkos tome, a koliko, to zavisi prije svega od vremenskih prilika te godine u vreme zrenja.